بیست ودو روز نبرد برای آزادسازی سنندج
سیاسی: «كتاب بیست ودو روز نبرد؛ بررسی آزادسازی سنندج 1359_1357» عنوانی كتابی است كه اخیرا به كوشش مركز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس توسط «مجید نداف» به رشته تحریر درآمده است.
کتاب بیست ودو روز نبرد، بررسی بحران آفرینی گروه های ضدانقلاب، روند اشغال و آزادسازی شهر سنندج است که با تعرض مسلحانه به پادگان سنندج در فرودین ۱۳۵۸ آغاز شد. بعد از اشغال شهر سنندج، کلیه راهکارهای صلح جویانه جمهوری اسلامی به بن بست رسید. به این جهت نیروهای نظامی در پاسخ به فریاد تظلم خواهی مردم مسلمان سنندج و عینیت بخشیدن به پیام نوروزی حضرت امام خمینی در خصوص ضرورت ایجاد امنیت در سال ۱۳۵۹ عملیاتی را برای آزادسازی شهر سنندج طرح ریزی و به مرحله اجرا درآوردند.
این کتاب درگیری خونین نظامی بین عناصر مسلح تجزیه طلب و رزمندگان مدافع انقلاب اسلامی از ۴ اردیبهشت ۱۳۵۹ تا ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۹ برای آزادسازی شهر سنندج را موردبررسی قرار داده است.
در پیشگفتار این کتاب می خوانیم:
آنچه در کردستان گذشت به منزله گشوده شدن درهای بهشت برای مجاهدان دلاور انقلاب اسلامی و پاسداران فداکاری بود که به عشق اسلام و برای پاسداری از خون حضرت سیدالشهدا (ع) تحت امر ولی فقیه خود حضرت امام خمینی به کردستان هجرت و تا سال ها بی وقفه در آن خطه خون رنگ مجاهدت کردند. اگر کردستان و سیل خطرهایی که از آن سو انقلاب اسلامی را تهدید می کرد نبود، کدام نقطه کشور اسلامی می توانست دلسوزی ها، رشادت ها و تدابیر برخاسته از تقوای شهیدانی چون محمد بروجردی، ناصر کاظمی، اکبر آقابابایی، شبلی، نمکی، مصطفی طیاره، سیدحسین روح الامین، ابراهیم همت، قادرخان زاده، فرید تعریف، محمود کاوه، عثمان فرشته، محمد افیونی و ده ها و صدها شهید دیگر را چنین غرورانگیز و حماسه ساز به نمایش گذارد؟ (صفحه ۱۳)
در مورد حوادث بعد از انقلاب اسلامی و اتفاقاتی که در آن سالهای پایانی دهه ۵۰ رخ داده است سخن های زیادی رفته، مطالب مختلفی نگاشته شده و حتی فیلم های مختلفی دراین باره تولید شده است اما شاید یکی از اتفاقات معاصری که کمتر به آن پرداخته شد و به صورت مستند به تصویر درآمده، همین وضعیت مردم کردنشین و اتفاقاتی است که در اواخر دهه ۵۰ در این منطقه افتاد. فضاسازی هایی که در این منطقه رخ داد و تنش هایی قومی که مبتنی بر ناسیونالیسم کُرد و در فضای ناپایدار تغییر حکومت خواهان تفرقه افکنی بین مردم کردنشین و سایر مردم ایران بود، یکی از رخدادهایی است که کمتر به آن پرداخته شده و در این کتاب به صورت جمع آوری اسناد و صحبت با مسئولان ستادی و عملیاتی بر آن تمرکز شده است.
این کتاب در سه فصل به شرح زیر تنظیم شده است:
فصل اول با عنوان «سیمای عمومی سنندج» با زیرعنوان های: بعضی از مختصات شهر، سیر تغییر در دو طرف منازعه، خروج الزامی پاسداران، دستاورد مذاکره بجای اعمال حاکمیت، سیمای عمومی سنندج طی دوره فترت، تأثیرات اجتماعی شکاف در میان گروه های مسلح غیرقانونی، ضمایم و پی نوشت به رشته تحریر درآمده است.
فصل دوم با عنوان «در آستانهٔ رویارویی نهایی» این عناوین را در برگرفته است: شرایط عمومی حاکم بر ایران، اوضاع عمومی ناحیه کردنشین ایران، بستن مرز، بهانه یا ضرورتی ملی؟، چهارشنبه ۲۷ فروردین ۱۳۵۹ ارتش در تکاپوی انجام ماموریت، پنجشنبه ۲۸ فروردین ۱۳۵۹ سنندج گروگان جدایی طلبان، جمعه ۲۹ فروردین ۱۳۵۹ باشگاه افسران در چند قدمی سقوط، شنبه ۳۰ فروردین ۱۳۵۹ ارتش مصمم برای عبور به سمت مرز، یکشنبه ۳۱ فروردین ۱۳۵۹، کمین جدایی طلبان، ماجرای شهادت سرهنگ ایرج نصرت زاد، پروسه تصمیم سازی تا تصمیم گیری، ضمایم فصل دوم و پی نوشت.
و سرانجام فصل سوم با عنوان «روزشمار شرح نبرد» روزشماری مستند از بیست ودو روز مبارزه برای آزادسازی سنندج است که از پنجشنبه ۴ اردیبهشت ۱۳۵۹ تا جمعه ۲۶ اردیبهشت ۱۳۵۹ را در برمی گیرد.
اشاره به شرایط ناپایدار و عدم تشخیص رفتار مناسب در مواجهه با گروه ها، مردم و کم تجربگی تشخیص این موارد یکی از نکاتی است که این کتاب به تشریح آن می پردازد و می کوشد تا نشان دهد چگونه یکدستی عقاید و ذهنیت ها رفتارهای متفاوت را شمت و سویی منظم داد.
درجایی از کتاب و از قول یکی از کارشناسان برجسته مسائل امنیتی در حوزه کردستان می خوانیم:
وقتی این ناامنی ها بروز کرد، سپاه که هنوز شکل نگرفته بود خیلی مستأصل عمل کرد. ارتش هم باید می رفت به سمت مدل هایی که قبلاً پیاده شده و در کشور امنیت برقرار کرده بود. استانداری ها هم نسخه های پیشین را القا می کردند که مثلاً برمبنای اسناد و سوابق باید به کردها سخت بگیریم، آنها را محاصره نماییم، غذا بهشان ندهیم و از خدماتی که هر کشوری در مقابل رعایا و شهروندان به عهده دارد آنها را محروم نماییم. بچه هایی که در راه آرمان ها اسلام و انقلاب و امام تربیت شده بودند، هریک کنش ها و واکنش های متفاوتی نسبت به عوامل ناامنی داشتند. جریانی که پس از ابوشریف در کردستان صورت گرفت کشتی طوفان زده ای بود با بنده شکسته که از هر سوراخش آبی می آمد داخل و سکان دار و جاشو و سرنشینان حیرت زده ناشی عمل می کردند. نکته اینجاست که به فضل خدا و نفس گرم محمد بروجردی خیلی زود فهمیدیم که برمبنای آرمان های انقلاب حکومت جمهوری شده است و در این جمهوری درست که ساختار اداری _سیاسی شاهنشاهی به شما رسیده ولی نمی توانید رفتار جمهور را در نظر نگیری چون فردا با همین مردم می خواهی زندگی کنی اگر به روش شاهنشاهی و سرزمین سوخته بخواهی عمل کنی، اصلاً جواب نمی دهد... محمد بروجردی محور تزکیه و تعادل در میان ما مدام با روح بلند و رفتار حلیم و قلب سلیمش ما پاسداران را به تعادل می کشاند. پیش از فرمان امام در پاوه و بعدازآن این چندگانگی رفتاری از نیروهای مختلف که با بحران مواجه گشتند بروز کرد. ظهور این رفتارهای متفاوت وقتی که با صدای فریاد و گلوله و فشنگ همراه شد اگر یکجاهایی هم درست رفتار می شد، حسن رفتار تحت تأثیر قرار می گرفت (صفحه ۳۹)
تجمیع اسناد مختلف در بیست ودو روز مبارزه برای آزادسازی سنندج که شامل روزنامه ها و نشریات، مصاحبه های اختصاصی با چهره های در قید حیات درگیر و یا بستگان آنان در این جریان، کسب اطلاعات از مسئولان صاحب اطلاعات در این عرصه و بررسی کتاب ها و مقالات و پایان نامه های در رابطه با این مساله برای روایتی دقیق و گاه شماری روزنامه از وقایع داخلی و بین المللی که ارتباط مستقیم و غیرمستقیم با موضوع داشته اند یکی از نقاط مثبت این کتاب است که در فصل سوم با عنوان «روزشمار شرح نبرد» به تشریح بدان پرداخته شده است.
در روزشمار سه شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۳۵۹ با تیتر «ادامه درگیری از حاشیه به مرکز شهر» (صفحه ۵۴۰) می خوانیم:
در این روز دو طرف درگیری در منابع خبری خود به این واقعیت مهم اشاره کردند که «ارتش و پاسداران انقلاب در مقایسه با موقعیت قبلی خود در سنندج موضع قوی تری به دست آورده اند و چریک های کرد، حالت دفاعی دارند». این جمع بندی خبری را بخش فارسی رادیو لندن در ساعت ۲۰: ۴۵ یک ادعا خواند که «از سوی پاسداران انقلاب در تهران و دفتر پرزیدنت بنی صدر اقامه شده بود. آنها گفتند که پیش مرگان را مجبور کردند که به کوه ها پناه ببرند ولی اطلاعیه ای از جانب نیروهای ارتشی در سنندج گفت، نیروهای دولتی به پیشرفت خود ادامه دادند و پاسداران سنندج طبق گزارشی گفته اند دیوارها و حائل های سیمانی هنوز در شهر وجود دارد و چریک ها هنوز می توانند در خیابان ها حرکت کنند و تیراندازی هنوز ادامه دارد». همین طور در دو گزارش سازمان چریک های فدایی خلق و نیز فرمانده عملیات سپاه و نماینده رئیس جمهور در سنندج (ابوشریف) اوضاع کلی نبرد توصیف شده بود.
کتاب بیست ودو روز نبرد؛ بررسی آزادسازی سنندج ۱۳۵۹_۱۳۵۷ در ۶۶۶ صفحه مصور به قلم مجید نداف نوشته شده و توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس به چاپ رسیده است.
ویراست قبلی کتاب حاضر با عنوان تاریخ بیست ساله پاسداری از انقلاب اسلامی در غرب کشور؛ ۲۲ روز حماسه و ایثار در سنندج توسط دانشگاه جامعه امام حسین (ع) و موسسه چاپ و انتشارات در سال ۱۳۸۹ انتشار یافته است.
منبع: سیاسی
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب