ظرفیت های دیپلماسی دفاعی در حراست از امنیت ایران
توجه به ظرفیت های دیپلماتیک با همسایگان و متحدان راهبردی رویکرد پویای جمهوری اسلامی است که سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به کشورهای پاکستان و روسیه، برگ دیگری از دفتر این دیپلماسی با سرفصل دفاعی و نظامی است تا از این ظرفیت ها برای تثبیت امنیت در مرزها و توسعه ایران بهره گرفته شود.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، طی سال های اخیر توجه به ظرفیتهای دیپلماسی دفاعی در دستور کار مقامات ارشد دفاعی کشورمان قرار گرفته است. در این راستا هفته گذشته اسلام آباد و مسکو، مقاصد دو سفر مهم سرلشکر «محمد باقری» رئیس ستاد کل نیروهای مسلح بود تا جمهوری اسلامی متناسب با شرایط فعلی منطقه و جهان رایزنی های نظامی و دفاعی ضروری را با همسایه شرقی و متحد شمالی خود انجام داده و ضمن تاکید باردیگر بر روابط توام با اعتماد میان ایران با روسیه و پاکستان، از نزدیک در جریان تازه ترین دستاوردهای این دو کشور قرار گرفته و دستاوردهای نظامی و البته بومی ایران را به آنها معرفی نماید.
این سفرها بار دیگر اهمیت تمرکز بر روابط قابل اتکا با همسایگان و نیز شرکای راهبردی را روشن ساخت و تداوم آنرا ضرورت بخشید.
تروریسم دشمن مشترک ایران و پاکستان
رییس ستاد کل نیروهای مسلح ۲۰ مهر در راس هیاتی عالی رتبه از فرماندهان نظامی بمنظور توسعه همکاری مشترک با پاکستان وارد اسلام آباد پایتخت این کشور شد. در این سفر سرلشکر باقری با «عمران خان» نخست وزیر پاکستان، «ندیم رضا» رئیس ستاد مشترک و «قمر جاوید باجوا» فرمانده ارتش پاکستان و دیگر فرماندهان نظامی این کشور دیدار و گفت و گو کرد.
توسعه همکاری ها و مناسبات دفاعی تهران و اسلام آباد، گسترش همکاری مشترک مرزی، مبارزه با تروریسم و بررسی تحولات منطقه ای و جهان اسلام از با اهمیت ترین محورهای این رایزنی ها بود.
در دیدار باقری با نخست وزیر پاکستان آخرین تحولات امنیت منطقه ای، جهان اسلام خصوصاً وضعیت افغانستان مورد بررسی و تبادل نظر قرار گرفت و عمران خان تاکید کرد؛ بحران افغانستان هیچ گاه راه حل نظامی نداشته و باید با مشارکت تمامی گروههای داخلی این کشور یک دولت فراگیر تشکیل گردد.
«قمر جاوید باجوا» فرمانده ارتش هم در دیدار با سردار باقری ضمن ابراز اطمینان نسبت به روند رو به رشد تعاملات نظامی، امنیتی و مرزی دو کشور همسایه طی سالهای اخیر، بر اهتمام دوطرف به پیشبرد این تعاملات اصرار کرد.
«ندیم رضا» رئیس ستاد مشترک ارتش پاکستان هم سفر رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران را گشایش روزنه جدید به سمت تقویت همکاریهای نظامی، دفاعی و امنیتی میان دو کشور برادر دانست و در دیدار وی با سردار باقری، طرفین بر تمایل و عزم جدی یکدیگر برای تحکیم این مناسبات و گسترش همکاریهای دوجانبه میان نیروهای مسلح ایران و پاکستان تاکید شد.
در دیدار سرلشگر باقری با «محمد امجد خان نیازی» فرمانده نیروی دریایی پاکستان دو طرف درباره ارائه آموزش های متقابل در عرصه های مختلف، انتقال تجارب دریایی و همین طور رفع موانع موجود در مقابله با امر مبارزه با مواد مخدر، قاچاق در دریا و همچون مبارزه با تروریسم دریایی با یکدیگر اشتراک نظر کردند.
افزایش همکاریهای اطلاعاتی برای مقابله با تروریسم، برگزاری رزمایش مشترک دریایی در آینده و تثبیت صلح و دوستی در مرزهای دو کشور از مهم ترین توافقات ایران و پاکستان در مسافرت سردار باقری به اسلام آباد و کراچی بود.
یکی از مهم ترین محورهای مورد تاکید جمهوری اسلامی که در این سفر هم اعلام شد؛ توجه ویژه به همسایگان و تهیه نقشه راه برای بسط روابط بود. این مهم آن زمان که موضوع همسایگان شرقی و مرزهای پرچالش باشد، نیازمند توجه دو چندان است. ایران در مرزهای شرقی خود حالا با افغانستانی همسایه است که به دلیلهای بیشماری قادر به تامین امنیت درون و بیرون مرزهای خود نیست. از این منظر ایران تلاش می کند مرزهای مشترک خودرا به سمت امنیت کامل حرکت دهد. در این میان پاکستان بعنوان دیگر همسایه شرقی و البته اثرگذار بر تحولات افغانستان بیش از گذشته باید مورد وثوق جمهوری اسلامی گیرد.
با خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان و قدرت گرفتن طالبان، طی ماه ها و هفته های اخیر عملیات های تروریستی در این کشور گسترش یافته است و تهران و اسلام آباد برای کنترل این میزان خشونت و تروریسم باید نقشه مشترک و همکاریهای نزدیکی را داشته و تجربه کنند. در حقیقت معضل تروریسم و قاچاق مواد مخدر مرزهای ایران را همیشه تهدید کرده و این وضعیت انتظارات را از همسایه شرقی برای همراهی بیشتر در مقابله با این پدیده ها بالا برده است.
توسعه روابط نظامی تهران و مسکو
در ادامه تور دیپلماتیک منطقه ای و با هدف توسعه همکاریهای دفاعی سرلشکر باقری عصر یکشنبه ۲۵ مهر به دعوت رسمی «سرگئی شایگو» وزیر دفاع فدراسیون روسیه، در راس یک هیات بلندپایه نظامی به روسیه سفر کرد.
در این سفر چهار روزه توسعه همکاری ها و مناسبات مشترک دفاعی و نظامی، مبارزه با تروریسم و بررسی تحولات منطقه ای و بین المللی از موضوع های مورد گفت و گوی هیات ایرانی با طرف روس بود. بر طبق اعلام رئیس ستاد کل نیروهای مسلح و توافق صورت گرفته با طرف روسی کمیسیون نظامی مشترک ایران و روسیه سه ماه دیگر در تهران برگزار می شود.
سرلشکر باقری در این سفر از خرید تسلیحانی ایران از روسیه آگاهی داد و با اشاره به قراردادهای خرید هواپیماهای جنگنده، جت آموزشی و بالگردهای رزمی از روسیه اظهار داشت: این قراردادها بعد از لغو تحریم تسلیحاتی ایران منعقد شده و در این سفر درباره اجرائی شدن آن مذاکره خواهیم کرد.
سرلشکر باقری در گفت و گو با خبرنگار شبکه سراسری روسیه ۲۴ درباره مهم ترین محورهای گفت و گو با مقامات دفاعی و نظامی روسیه اشاره کرد: «در این گفت و گوها بطور خاص بر تداوم همکاری دو کشور در سوریه و ریشه کنی تروریسم بمنظور بازگشت امنیت کامل به سوریه تاکید شد و موضوع افغانستان و تحولات قفقاز جنوبی مورد بحث و گفتگو قرار گرفت.»
محورهای یاد شده فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح در حقیقت مهم ترین موضوعات نظامی و سیاسی در منطقه خاورمیانه و غرب آسیاست. منطقه ای که کانون دخالت های خارجی و ورود و اثرگذاری دولت های فرامنطقه ای شده است. همکاری ایران و روسیه بعنوان دو شریک راهبردی که حضور این نیروهای خارجی را خوشایند و قانونی نمی دانند، می تواند منشا تحولات امنیتی و نظامی مهمی در این عرصه ها باشد.
جمهوری اسلامی ایران و روسیه قبل از این در سوریه این همکاری را تجربه کردند که می تواند الگویی برای همکاریهای آینده دو کشور باشد. شاید بنا بر این است که «سرگئی شویگو» وزیر دفاع روسیه در دیدار با فرمانده ستادکل نیروهای مسلح با ابراز خرسندی از بازگشت امنیت به سوریه تاکید کرده است: «ایران بازیگر فعال منطقه به ویژه در موضوع سوریه بوده و مسکو مشتاق توسعه روابط با ایران است.»
در دیدارهای رئیس ستاد کل نیروهای مسلح با مقامات نظامی روس، موضوع قراردادهای نظامی همسایگان ایران خصوصاً در مرزهای شمالی هم مورد توجه قرار گرفت و سردار باقری در تشریح دیدار خود با «والری گراسیموف رئیس ستاد کل نیروهای مسلح روسیه» با یادآوری اهمیت حوزه قفقاز برای جمهوری اسلامی به روسیه از ارائه اطلاعاتی درباره پیمان آتش بس در قره باغ از طرف مقام روسی سخن گفت.
تحرکات اخیر در مرزهای شمال غربی ایران و برخی اظهارات بی مبنا از طرف مقامات جمهوری آذربایجان، حساسیت در مرزها و تعاملات دو کشور را افزایش داد اما حضور و نقش آفرینی روسیه دراین زمینه می تواند باکو را در اتخاذ مواضعی اصولی و منطقی یاری رساند.
دیپلماسی دفاعی و ظرفیتهای نوین حراست از امنیت مرزها
روابط بین الملل در جهان امروز؛ نه محدود به ظرفیت های گذشته که متکی به تعاریف نوینی از مفاهیم آنست. در این میان دیپلماسی دفاعی را هم می توان بعنوان یکی از مهم ترین فصول کتاب روابط بین الملل و دیپلماسی دسته بندی کرد و از ضرورت توجه بیش از پیش بر ظرفیت های آن سخن گفت.
هجمه بی وقفه سالهای اخیر مقابل جمهوری اسلامی در موضوع هسته ای از یک سو و تحریم های بسیار سنگین مقابل صنایع نظامی ایران از طرف دیگر، این حوزه را در وضعیت بسیار ویژه ای قرار داد. با این وجود تحریم ها انگیزه تکیه بر توان بومی و ساخت انواع تسلیحات نظامی و دفاعی شد و هجمه ها خیلی از فرصت ها را از این صنایع و حوزه گرفت. از این جهت می توان سفرهای فعلی و رئیس ستاد کل نیروهای مسلح به پاکستان و روسیه و سفرهای آینده وی و دیگر مقامات را دراین زمینه ارزیابی کرد.
جمهوری اسلامی با درکی صحیح از الزامات دیپلماسی دفاعی در جهان امروز، کوشید تا همسایه شرقی خودرا نسبت به سرریز شدن تروریسم در مرزها آگاه سازد و درباره موضوع افغانستان به اصول و مواضع مشترک برسد.
توانایی هایی نظامی ایران و پاکستان هم به جهت نگاه همیشه منفی غرب به اسلام آباد وتهران در این عرصه می تواند، گره گشای کاستی های دو کشور باشد. اتحاد راهبردی با روسیه بعنوان یکی از پیشرفته ترین کشورها در زمینه صنایع دفاعی و نظامی می تواند جبران تحریم هایی باشد که گرچه در مهرماه سال قبل از دوش ایران برداشته شد اما خیلی از کشورهای تولید و صادرکننده همچنان در سایه ترس از آمریکا، هرگونه تجارتی از این نوع را ممنوع می دانند. هرچند بنیان هرنوع رابطه نظامی و سیاسی مسکو منافع ملی و استراتژی های خود است اما همکاری قابل قبولی با ایران در سوریه داشت که می تواند مبنای تعاملات آینده قرار گیرد.