بازخوانی عملیات های مهم رزمندگان اسلام در هشت سال دفاع مقدس؛

عملیات خیبر، تجربه تازه ای از توان نظامی ایران

عملیات خیبر، تجربه تازه ای از توان نظامی ایران

حجم غیرقابل توصیف گلوله های توپ و اسلحه یا بزرگترین حمله شیمیایی دیکتاتور بعث به منطقه خیبر، هیچ یک نتوانست، دستاوردهای این عملیات را از بین ببرد. ایران در این عملیات توان نظامی خویش را در بهره گیری از ابتکارات نظامی نشان داد و ثابت کرد که دیگر اجازه تداوم اشغالگری را نخواهد داد.


به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا؛ ابتکار عمل، مهم ترین مفهومی بود که رزمندگان ایران در زمستان ۶۲ در پی دستیابی به آن عملیاتی به گستردگی خیبر را تدارک دیدند تا اقدامات اطمینان بخشی را که دشمن بعثی بعد از عملیات های آزادسازی خرمشهر و دیگر مناطق اشغال شده، نقش برآب کنند.
عملیات خیبر؛ گرچه با موفقیت ۱۰۰ درصدی نیروهای ایرانی همراه نبود اما نشان داد که ایران طی جنگ تحمیلی شاید به سبب تحریم های بسیار در زمینه تسلیحات با کاستی های مواجه گردید اما ابتکارات و ابداعاتی از جنس پل خیبر و حضور در جبهه جنوب برای تسلط بر دشمن، توانست این خلا را تا حدود زیادی جبران کند.
ایران قبل از شروع عملیات خیبر
ماه ها و هفته های منتهی به عملیات خیبر از آن جهت که رژیم بعث درباره توان نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی بسیار نگران شده بود؛ اهمیت خاصی داشت. صدام حسین با از دست دادن خرمشهر در عملیات بیت المقدس در اردیبهشت سال ۶۱، در عمل، رویای اشغال ایران را برباد رفته می دید و الان بیش از پیش نگران دستاوردهای خود از اشغالگری و تجاوز بود.
رژیم بعث قبل از اجرای عملیات های آزادسازی خرمشهر و رفع حصر آبادان، مارگزیده ای را می ماند که از ریسمان سیاه و سفید می ترسد بنا بر این بود که همزمان با استقرار نیروهای ایرانی در شرق دجله پروپاگاندای رسانه ای خودرا مقابل توانایی رزمی و نظامی ایران به راه انداختند و ضمن ایجاد تردید دراین زمینه درباره واکنش شدید به هرگونه عملیات نظامی تازه ایران هشدار دادند. آمریکا بصورت آشکار نگرانی خودرا از پیروزی رزمندگان ایران اعلام می کند و کشورهایی چون فرانسه در امتداد حل این نگرانی تازه ترین تجهیزات نظامی خود مانند هواپیماهای «سوپراتاندارد» مجهز به موشک های «اگزوست» را در اختیار دیکتاتور عراق قرار می دهد. شورای امنیت سازمان ملل هم بعد از ماه ها از تجاوز رژیم بعث به خاک ایران، در قطعنامه ۵۴۰ نسبت به تداوم جنگ و خشونت در منطقه خلیج فارس هشدار می دهد. عناصر وابسته و ضدانقلاب و نظام در داخل کشور هم با شکست های متوالی از هم گسیخته شده و درگیری های داخلی آرامش نسبی به خود می گیرد.

زمستان ۶۲ و در اثنای شروع عملیاتی تازه برای راندن خطوط دشمن به مرزهای پیشین، منطقه هورالهویزه بعنوان نقطه ای خاص از جغرافیای جنگ از طرف فرماندهان نظامی انتخاب می شود و دلیل گزینش این جغرافیای خاص ابعاد نظامی و انسانی آنست. از بعد نظامی عراق به سبب دشواری شرایط کمتر توان تسلط نظامی بر آنرا داراست و از منظر انسانی هم این منطقه نزدیک ترین بخش به روستاهای شیعه نشین اما محروم عراق است که می تواند در صورت نیاز و ضرورت بعنوان نکته مثبتی در نبرد آینده به کمک رزمندگان آید.
جزییات عملیات خیبر
منطقه عملیاتی خیبر، یکی از ابهامات فرماندهان ارتش و سپاه در زمستان ۶۲ بود؛ منطقه ای که در شمال شهر بصره عراق قرار داشت که از شمال به العزیز و روستای الصخره، از جنوب به نشوه و طلائیه، از غرب به جاده العماره – بصره و از شرق به حاشیه ساحلی هور، نزدیک جاده سوسنگرد – طلائیه، منتهی می شد. تنها راه تردد به آب های راکد هورالهویزه که از باران های موسمی، رودهای دجله و کرخه تغذیه می شد؛ تعداد معدودی آبراه بود و جزایر شمالی و جنوبی مجنون که از نظر اقتصادی و نظامی اهمیت بسیاری داشتند همیشه هم نیروهای ایران و هم عراقی بر سر تسلط بر آن در تقابل بودند.
محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران تاکید داشت که به سبب شرایط خاص منطقه هور، عراق حمله ای از آن منطقه را پیش بینی نمی کند و می توان از همین موضوع بمنظور غافلگیری بهره گرفت. از طرف دیگر ظرفیت حمله در بخش های دیگر جبهه جنوب به سبب تعدد موانع کم شده بود. طراحی عملیات با قرارگاه های سپاه بود و بعد از یک دوره کامل از شناسایی و آموزش، اطلاعات جمع آوری شده در اختیار فرماندهان قرار گرفت و آنها را برای اجرای عملیاتی در منطقه بکر اما دشوار هورالهویزه قانع کرد.
بر اساس آنچه در برنامه ریزی های طراحان عملیات خیبر لحاظ شده بود؛ در این عملیات دو محور مستقل «زید» با فرماندهی قرارگاه کربلای ارتش و محور هورالهویزه تحت پوشش قرارگاه نجف با فرماندهی سپاه باید ایفای نقش می کردند که برای قرارگاه نجف ۵ زیرمجموعه قرارگاهی و ۶ کارویژه مشخص اعلام شده بود.

قرارگاه نصر باید جاده العماره - بصره با به تصرف خود درمی آورد. قرارگاه جدید مسیر تقاطع بغداد- بصره-حماره را باید فتح می کرد. قرارگاه حنین ضمن تسلط بر جزیره جنوبی و نیمه شرقی و شمال جزیره شمالی باید به محور طلائیه ملحق می شد. شکستن خط سخت طلائیه و باز کردن راه زمینی برای پشتیبانی بر عهده قرارگاه فتح گذاشته شد و قرارگاه بدر هم عهده دار تصرف نیمه غربی جزیره جنوبی و پل نشوه شد و در نهایت مسئولیت قرارگاه نوح پشتیبانی نیروهای عمل کننده بود. گرچه به سبب گستردگی تحریم ها مقابل نیروی هوایی جمهوری اسلامی در آن مقطع، این نیرو با کاهش توان مواجه بود اما پشتیبانی هوایی از عملیات را با تمام توان و داشته های خود انجام داد. بدین سان عملیات خیبر شامگاه (ساعت ۲۱: ۳۰) روز سوم اسفندماه سال ۶۲ با رمز «یا رسول الله» شروع شد. در مرحله نخست، اهدافی چون تسلط بر جاده بغداد- بصره ممکن شد اما در یورش به جزیره مجنون و تصرف و تسلط بر آن مشکلاتی به وجود آمد و الحاق قرارگاه ها در منطقه طلائیه به تعویق افتاد. خطوط دشمن در منطقه طلائیه شکسته نشد و نیروهای ایرانی ناچار به عقب نشینی شدند. جنگ با شدت بسیار در جزیره مجنون ادامه یافت سردارانی چون «ابراهیم همت» فرمانده لشکر ۲۷ محمد رسول الله، «حمید باکری» قائم مقام لشکر ۳۱ عاشورا، «مرتضی یاغچیان معاون لشکر عاشورا» همین طور ۷ فرمانده گردان و هزار و ۸۰۰ تن از رزمندگان به شهادت رسیدند و حدود ۱۵ هزار تن نیز مجروح شدند. دشمن با مشاهده مقاومت دلیرانه رزمندگان اسلام در جزیره مجنون بار دیگر خوی ددمنشانه خودرا به رخ کشید و این جزیره و مناطق عملیات را با بمب های شیمیایی بمباران کرد. عملیات خیبر با انهدام ۲۳ یگان عراق و کشته و زخمی شدن ۱۵ هزار نفر از آنها به انتها رسید.

اهداف راهبردی عملیات خیبر
منطقه عملیاتی انتخاب شده در خیبر آن اندازه بکر و همراه با موانع طبیعی بود که فرماندهان زبده جنگ را نیز درباره احتمال موفقیت آن گرفتار ابهام کرد؛ با اختتام عملیات اما ایران نشان داد که توان بهره گیری از چنین مناطقی را هم برای فشار بر دشمن دارد و این باور را می توان با اهمیت ترین دستاورد عملیات خیبر دانست. موفقیت در این عملیات به مفهوم یافتن نقاط ضعف کلیدی نیروهای ایران بود و در آن تلاش شد حمله به دشمن را نه فقط از یک جبهه بلکه از چند جبهه متفاوت انجام داده و تجربه دور زدن و غافلگیری دشمن را به دست آوردند. ۳۰۰ ماموریت شناسایی در منطقه هور و ۱۰۰ ماموریت شناسایی در مناطق چزابه، طلائیه و زید، تمرین بسیار مهمی برای نیروهای شناسایی ایران بود که طی ۶ ماه توانستند آبراه ها، معابر، سیل بندها و جزایر مجنون شمالی و جنوبی و همین طور جاده ها و بزرگراه های عراق در استانهای عماره و بصره را مورد رصد قرار داده و عکس و فیلم تهیه کنند.

این در حالی بود که اطلاعات نظامی ایران بوسیله ماهواره های پیشرفته آمریکا در اختیار رژیم بعث قرار گرفته بود. در نهایت مهم ترین دستاورد نظامی عملیات خیبر که شهرت جهانی هم یافت، پلی بود که به نام همین منطقه نامگذاری شد. پل ۱۳ کیلومتری خیبر که توسط گردان مهندسی رزمی سپاه پاسداران و با مشارکت جهاد سازندگی و وزارت صنایع سنگین ساخته شد. خیبر بعنوان طولانی ترین پل شناور در تاریخ نظامی جهان، در مقابل بمباران های شدید عراقی ها مقاومت خیلی از خود نشان داد. سرعت و نحوه تعویض قطعات لطمه دیده آن هم در نوع خود جالب توجه بود. میلیاردها دلار هزینه جنگی که صدام بر مردم عراق تحمیل کرده بود نتیجه موردنظر وی را در پی نداشت و بدین جهت تلاش ها برای کشاندن ایران پای میز مذاکره و زمزمه های صلح بیش از پیش شده و شنیده می شد. گرچه استفاده گسترده از سلاح های شیمیایی از طرف عراق در منطقه خیبر در محافل جهانی بایکوت خبری شد اما رسانه ها به خوبی تحلیل کردند که قدرت نظامی صدام روبه افول است.


منبع:

1400/07/05
14:34:59
5.0 / 5
1286
تگهای خبر: آمریكا , آموزش , ارتش , ایران
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)

تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب
لطفا شما هم نظر دهید
= ۹ بعلاوه ۱
سیاسی بین الملل